Τι σημαίνει ο όρος «Όψιμος τρύγος». Ποιες πληροφορίες μας δίνει όταν τον βλέπουμε στην ετικέτα ενός κρασιού;
Ας ξεκινήσουμε από το ότι, όντως, υπάρχουν περιπτώσεις που ο τρύγος ορισμένων αμπελιών καθυστερεί. Μπορεί αυτή η καθυστέρηση να είναι ηθελημένη, να οφείλεται δηλαδή σε επιλογή του αμπελουργού ή του οινοποιού. Μπορεί όμως να επιβάλλεται και από εξωτερικές συνθήκες.
Σε κάθε περίπτωση, το αποτέλεσμα είναι ότι τα σταφύλια ωριμάζουν περισσότερο, αποκτώντας και περισσότερα σάκχαρα.
Η καθυστέρηση του τρύγου, για μέρες ή καμιά φορά και για μήνες από την κανονική του έναρξη, είναι μια πρακτική πολύ παλιά, διεθνής, που αποσκοπεί κυρίως στην παραγωγή κρασιών με υψηλή αλκοόλη και συγχρόνως με υπολειπόμενα αζύμωτα σάκχαρα.
Και ο όρος που έχει νομοθετηθεί από την Ε.Ε. για αυτά τα κρασιά, είτε είναι ξηρά, είτε ημίγλυκα, είτε γλυκά, είναι «όψιμος τρύγος». Vendange tardive και Late harvest, η γαλλική και η αγγλική του απόδοση, αντίστοιχα.
Εδώ ας κάνουμε τη διευκρίνηση ότι ο όρος «όψιμος τρύγος» αφορά στα κρασιά που παράγονται όταν τα σταφύλια παραμένουν πάνω στο αμπέλι, μετά από το στρίψιμο του ποδίσκου που συγκρατεί το τσαμπί στο φυτό.
Δεν πρέπει να τα συγχέουμε με αυτά που παράγονται όταν τα σταφύλια προσβληθούν από τον μύκητα Botrytis cinerea, αυτό δηλαδή που ονομάζουμε «ευγενή σήψη». Ή όταν αφεθούν μετά από το μάζεμά τους όμως, να στεγνώσουν και να αποξηρανθούν στον αέρα. Ούτε, βεβαίως, με τα κρασιά του πάγου. Τα icewein που παράγονται από σταφύλια που αφήνονται να καταψυχτούν πάνω στα αμπέλια.
Ας ξαναγυρίσουμε όμως στα κρασιά Όψιμου τρύγου.
Πρώτοι οι Αλσατοί, το 1984, κατοχύρωσαν νομοθετικά τον όρο «Vendages tardives» για τα ΠΟΠ κρασιά τους, από τις εκλεκτές ποικιλίες που καλλιεργούν στην περιοχή τους, τις Riesling, Gewürztraminer, Pinot Gris, Muscat.
Αργότερα, ο όρος διαδόθηκε και σε άλλες περιοχές για να περιγράψει, τις περισσότερες φορές, κρασιά με αζύμωτα σάκχαρα έως 40gr/lt, στα οποία δεν έχει γίνει προσθήκη ζάχαρης, αλλά φυσική υπερωρίμανση στο αμπέλι λόγω της καθυστέρησης του τρύγου.
Έτσι σήμερα στη Γαλλία, βρίσκουμε επίσης κρασιά ΠΟΠ Vendages tardives στις αμπελουργικές ζώνες Jurancon και Gaillac, στα νοτιοδυτικά της χώρας, κοντά στα Πυρηναία.
Παρόλο που η Αλσατία πήρε την πρωτιά στην καθιέρωση του όψιμου τρύγου στην ετικέτα, οι Γερμανοί γείτονες της παρήγαγαν ένα αντίστοιχο προϊόν, ελαφρώς ξηρότερο, βεβαίως, εδώ και δυο αιώνες.
Σύμφωνα με την παράδοση, στο οινοποιείο Schloss Johannisberg, στην περιοχή του Rheingau, ο τρύγος ξεκινούσε πάντα με έγγραφη έγκριση του Επισκόπου της περιοχής. Το 1718, όμως, ληστές επιτέθηκαν στον μεταφορέα της! Η έγκριση καθυστέρησε να φτάσει δεκατέσσερις ολόκληρες μέρες! Όπως φαντάζεστε, αντίστοιχα και ο τρύγος…
Οι αμπελουργοί, μάζεψαν βεβαίως τα σταφύλια, περίμεναν ωστόσο ότι τα κρασί της χρονιάς θα ήταν προβληματικό. Κι όμως, όταν με μεγάλη τους έκπληξη το δοκίμασαν, εντυπωσιάστηκαν από την εξέλιξή του. Κι έτσι, καθιέρωσαν να καθυστερούν πλέον τη συγκομιδή των σταφυλιών.
Όπως αντιλαμβάνεστε τα κρασιά του «Όψιμου τρύγου» είναι συνάρτηση των τυχαίων καιρικών συνθηκών που επικρατούν κάθε χρονιά. Συνεπώς είναι αναμενόμενο να υπάρχουν καλές ή εξαιρετικές χρονιές, όπως επίσης και χρονιές κακές στις οποίες δεν παράγονται καθόλου αυτού του τύπου τα κρασιά.
